Author Archives: Jurgen Vandebotermet

Onze blog als databank voor afbeeldingen en kaarten


Posted by Jurgen Vandebotermet

Kasteel van Essenbeek ca. 1600Stilaan willen we deze blog ook uitbouwen tot een webstek waar u – als heemkundige of heemkundig geïnteresseerde – bestanden kan terugvinden die u kunnen helpen bij uw historische naspeuringen. Het gaat o.a. om hoogwaardige en gedetailleerde afbeeldingen en kaarten. U kan die terugvinden onder de tab “documentatie”. Onder dat rolmenu vindt u categorieën met bestanden die u rechtstreeks en in hoge resolutie op uw pc kan afladen, maar daarvoor dient u zich wel vooraf als gebruiker van deze blog te registreren. We bijten de spits af met drie interessante documenten.

Het eerste is een getrouwe kopie van de kaart van Buizingen die pastoor Frans Van der Elst tekende op 14 augustus 1772. De pastoor maakte deze kaart “om zijn recht op tienden, een belangrijk deel van zijn inkomsten, te bewijzen tegenover het kapittel van Soignies. Ze gaf niet de situatie van 1772 weer, maar vermeldde alle mogelijke gegevens uit de 15de en de 16de eeuw in verband met de oude en nieuwe pastorale tienden en novalen.” Ze vormt een zeer belangrijke bron voor de geschiedenis van Buizingen, maar moet kritisch benaderd worden gezien haar doel. Meer info vindt u in dit artikel: “De kaart van Buizingen getekend door Pastoor Frans van der Elst in 1772” door Guy Lernout. – In: Hallensia, jg. 36 (2014), nr. 1 (januari-maart), pp. 20-24

Het tweede document is een tot hiertoe ongepubliceerde kaart van Halle en omstreken uit 1861. Ze geeft de bezittingen in Halle weer van Prosper Louis, hertog van Arenberg, en werd opgesteld bij zijn overlijden in 1861 met het oog op de verdeling van zijn erfenis. Bron: Arenbergarchief te Edingen, afdeling erfenissen nr. 87 (doos 33/30).

Het derde document is een afbeelding van het kasteel van Essenbeek uit de Albums de Croÿ (zie afbeelding). Het (verdwenen) kasteel van Essenbeek was een waterburcht waarvan de oudste kern tot de 13de-14de eeuw teruggaat. Op het einde van de 16de eeuw bestond het kasteel uit een toren met gotisch portaal, een ophaalbrug over de omringende vijvergracht, een prinsenkamer en twee salons met slaapkamer op de verdiepingen. Daarnaast zien we een vrijstaande herenhoeve met een torentje. (Bemerk de latrine boven de vijver !) Dit schilderij werd vervaardigd door Adrien de Montigny, hofschilder van hertog Charles III de Croÿ (1570-1610). Het origineel bevindt zich in het Bildarchiv van de Oostenrijkse Nationalbibliothek. Meer info vindt u in dit artikel: “Essenbeek” door Johan Vanvolsem. – In: Hallensia, jaargang 35 (2013), nr. 4 (oktober-december), pp. 4-14.


Lembeek tijdens de “Groote Oorlog”


Posted by Jurgen Vandebotermet
Lembeekse soldaten in het interneringskamp van Zeist in 1914

Lembeekse soldaten in het interneringskamp van Zeist in 1914

In het kader van de Nacht van de geschiedenis (georganiseerd door Davidsfonds Halle) houdt Dirk Vandenplas – Lembeeks bekendste historicus en bestuurslid van de K.G.O.K.H – een lezing met powerpointpresentatie over het reilen en zeilen in Lembeek tijdens de Eerste Wereldoorlog. Wie Dirk Vandenplas kent, weet dat deze voordracht de rijkdom zal hebben van een goed gemaakte documentaire.

Deze unieke presentatie gaat door in De Kring, Stevens-de Waelplein (achter de kerk), te Lembeek op dinsdag 25 maart 2014 om 20 uur. Leden Davidsfonds en K.G.O.K.H. betalen 5 Euro, niet-leden betalen 7 Euro.


Den Dodendraad – een boeiende spreekbeurt over Wereldoorlog I


Posted by Jurgen Vandebotermet

De elektrische draadversperring aan de Belgisch-Nederlandse grens tijdens Wereldoorlog I

Dodendraad

Aan de Belgisch-Nederlandse grens was het van bij het begin van de Eerste Wereldoorlog bijzonder druk – veel te druk naar de zin van de bezetter.  Over de ganse lengte van de grens werden de Duitse grensbewakers vaak te grazen genomen door smokkelaars, spionnen, grensgangers, brievendragers, oorlogsvrijwilligers en andere verzetslui.  Dan maar de grote middelen inzetten, dacht de Duitse staf.

Van Knokke tot aan het Drielandenpunt werd de grens met Nederland afgesloten door een onder elektrische stroom staande versperring die, daarenboven, ook nog streng bewaakt werd door niets ontziende schildwachten die meestal niet aarzelden om te schieten op wie het waagde te dicht bij de versperring te komen.

Allerlei motieven – vaderlandsliefde, maar soms ook geldgewin – leidden er evenwel toe dat tal van landgenoten een buitengewone creativiteit aan de dag legden, meer nog, dat zij getuigden van onnoemelijk veel moed en lef om de versperring te lijf te gaan om toch maar in Nederland te geraken.

Em. Prof. dr. Alex Vanneste

Em. Prof. dr. Alex Vanneste

De lezing gaat in op de redenen van de bouw van de elektrische versperring, het optrekken en de technische kenmerken ervan, de wijze waarop de Belgen alsnog deze levensgevaarlijke hindernis omzeilden – maar ook op de talrijke slachtoffers die vielen onder het Duitse vuur en de roekelozen die de dodende kracht van de toen nog nauwelijks gekende elektriciteit onderschatten. Levensechte en boeiende avonturen, waarbij de werkelijkheid de fictie overtreft…

Deze unieke voordracht vindt plaats in het O.L.V.-centrum te Halle op dinsdag 4 maart 2014 om 20 uur.

Leden K.G.O.K.H. en Davidsfonds betalen 5 Euro, niet-leden 7 Euro.


De smalle steden in Brabant – ontstaan en ontwikkeling van de stad Halle


Posted by Jurgen Vandebotermet

Op zaterdag 1 maart 2014 houdt ons bestuurslid Marcel Franssens een voordracht voor het Centrum voor Brabantse Geschiedenis. Deze voordracht over het ontstaan en de ontwikkeling van de stad Halle is de zevende in een reeks lezingen over “De smalle steden in Brabant”, georganiseerd door Eigen Schoon en De Brabander, de vereniging die zich, als enige in de provincie Vlaams-Brabant, inlaat met het historische verleden van de gehele provincie.

Brabant telde in de 14de eeuw niet minder dan 37 “steden”. Daaronder waren natuurlijk de vier hoofdsteden – Brussel, Antwerpen, Leuven en ’s-Hertogenbosch – maar ook een aantal plaatsen waarvan sommige, omwille van het kleine aantal inwoners, bezwaarlijk een echte stad konden genoemd worden. Wat al deze plaatsen gemeen hadden, was hun z.g. centrumfunctie, waardoor zij een aantrekkingspool vormden voor de hen omliggende plattelandsgemeenten. Halle was zulk een “smalle” stad.

In zijn voodracht zal Marcel Franssens de volgende aspecten behandelen:

1. Nederzettingspatronen in Pajottenland en Zennevallei: van elementaire nederzettingen tot stad (ref.:  Hallensia 2013/1 “Nederzettingspatronen in P&Z (Elbeek, Breedhout, Essenbeek, Halle)”)

2. Halle van Oud-Brabants domein tot Henegouwse stad: van Oud-Brabants domeincentrum, over grensstad, tot Henegouwse “bonne ville” (ref. : Hallensia 1981/4 “Halle van Oud-Brabant tot Henegouwen”)

3. Bedevaartstad van O.-L.-Vrouw van Halle: Halle bedevaartstad (ref.: Hallensia 2003/3 en KGOKH-streekstudie 2004 “Bouwgeschiedenis van de St.-Martinusbasiliek”)

4. Stadslucht maakt vrij: de stadswording van Halle (ref. : Hallensia 2010/3 “Stadslucht maakt vrij”,  Hallensia 1997/4 “Albrecht van Beieren”, Hallensia 1992 “Halse wapenkunde”)

5. Historisch stadhuis: het historisch stadhuis als icoon van de stad (ref.: Hallensia 17/4, Hallensia 18/1, KGOKH Verhandeling 2012/36)

6. De Stad als economische groeipool: de Henegouwse Blauwe steen en de Brabantse gotiek (ref. Hallensia 2009/4)

7. Blik op Oud Halle: een vergeten prent en een kadasterkaart (ref. : Hallensia 2011/3

Iedereen die onder de indruk was van Marcels laatste bijdrage in Hallensia 2013/1 zal zonder twijfel ook deze voordracht naar waarde weten te schatten.

Deze voordracht gaat door in het Departement Industriële Wetenschappen van de Erasmushogeschool Brussel, Nijverheidskaai 170, 1070 Brussel. Ze begint om 10.15 u. en wordt gevolgd door een open discussie. De toegansprijs bedraagt 8 Euro en kan ter plekke betaald worden.


Update over de restauratie van de Sint-Martinusbasiliek


Posted by Jurgen Vandebotermet

Steenkapper zuidportaal Sint-Martinusbasiliek HalleDe restauratie van het interieur van de basiliek is in volle gang. Voor belangwekkend nieuws daarover verwijzen u graag naar de twee nieuwste Restauratie actua, afleveringen 16 en 17. U vindt die onder het tabblad Documentatie in de menubalk. Om ze te kunnen downloaden moet u zich wel eerst registreren als lid van deze blog.